Syalom Ibu,

Eerlijk Ibu we zijn allemaal heel erg verdrietig nu Mama is overleden! Maar we moeten dit aanvaarden…als trieste waarheid en wij moeten samen verder met ons leven, zonder Mama.

En ik Yufim vertel even in het kort hoe Mama in het ziekenhuis kwam tot ze uiteindelijk haar laatste adem uitblies.

* 18 maart Is  Mama van huis naar een ziekenhuis gebracht, het plan was haar naar  het Wirasakti ziekenhuis te brengen , waar ze vorig jaar geopereerd is. Maar daar namen ze geen patiënten meer op vanwege Covid19 lag alles vol daar. En ook nog enkele andere ziekenhuizen lagen allemaal vol.  De laatste mogelijkheid Mama naar het SK Lerik te laten opnemen lukte ook niet direct, alleen met een negatieve Swab test mocht Mama naar binnen op isolatie ruimte omdat men bijna zeker meende te weten dat het Covid was. Die test was negatief  maar er moest nog wel PCR test gedaan worden waar pas enkele dagen de uitslag van bekend zou zijn. Zolang het niet 100% duidelijk was of het Covid19 was of niet mochten  er niet onnodig mensen bij Mama naar binnen. Een iemand mocht erbij blijven, Yolan wilde dat doen maar dat mocht niet, het werd Yasper, iets ouder en bovendien familie, de zoon van Esther en wonend bij YASAP. Yufim (ik) en Albert brachten eten voor Yasper, en andere benodigdheden voor Mama naar het ziekenhuis.

* 23 maart  kregen we bericht van Yasper dat het geen Covid19 was. We waren heel blij en de dokter stond toe dat de familie bij Mama mocht, en de doctoren ze toestonden dat Mama doorgestuurd zou worden naar algemeen Ziekenhuis voor verder behandeling (chemotherapie). Maar toen we Mama ontmoeten, waren we zeer bedroefd over de conditie waarin Mama toen was….ik huilde heel erg.. Mama leed heel erg………………En toen Debby bij Mama kwam vroeg ze of ze naar huis kon worden gebracht omdat ze wilde sterven te midden van ons  “de/haar kinderen”. Maar Debby probeerde Mama moed in te spreken dat ze moest vertrouwen op een betere verzorging in het ziekenhuis met zuurstof toediening dan thuis. Wij besloten haar niet naar huis te halen maar door te sturen naar ander ziekenhuis als dat kon. Om 12 uur ‘s nachts was iedereen het erover eens dat er doorgestuurd zou worden, brieven e.t.c  lagen klaar. Een ambulance stond klaar maar het werd weer afgeblazen omdat er geen klein zuurstof apparaat voor handen was. Dus verlieten we (Debby en ik) het ziekenhuis om 03.00 uur ‘s nachts.

De volgende ochtend gingen we weer Mama was zeer onrustig en om 11.00 uur r verloor Mama het bewustzijn(?) of raakte in diepe slaap. We probeerden haar wakker te maken. Sarah en Maria en Ibu Debby probeerden een video call met Ibu Brecht te maken en wij waren zeer verbaasd dat toen Mama de stem van Ibu hoorde, veerde Mama overeind en probeerde de HP te pakken en wilde met Ibu praten….en nadat ze dit had geprobeerd en Ibu Brecht had gehoord, vroeg ze om eten en at een heleboel niet zoals ze gewoon was heel weinig te eten……en lachte! Na het eten belde Ibu Dina  met Mama en sprak met haar ze bidden samen met haar en hoewel Mama stamelde Mama bedankt! vroeg ze ook om gebed  van Ibu Mery Kolimon. Dokters vroegen aan familie of ze monitor mochten plaatsen want Mama viel weer in slaap….De kinderen in het kindertehuis sliepen geen van allen die nacht en we kookten(vroeg ibu Debby)  om eten voor degenen die bij Mama waakten, want ze hadden nog niet gegeten. Fince en Albert brachten het eten en toen ze aankwamen om 04.30 had Mama net haar laatste adem uitgeblazen… Ibu Debby en ik (yufim) waren nog bezig alles te regelen om te zorgen dat Mama naar huis kon. Fince moest midden in de nacht weer op en neer naar huis om de KABAYA eb de Sarung van Mama op te halen.

Thuis waren op dat moment alleen Pak Thenny, Delila en de kinderen. Maar de Tuhan/God is groot want zodra de mensen van het dorp hoorden dat Mama overleden was, stroomden de naaste buren toe en toen de Overleden on 10.00 uur thuis kwam met de ambulance was alles al schoongemaakt de keuken, het huis en het erf. Nu kon de Timoreese Budaya meteen van start gaan. Allerlei hoogwaardigheid bekleders(Synodevoorzitter Ibu Mery e.a.)  + afvaardiging van familie. Het Gebed en de gezamenlijke maaltijd daarna, het eten en drinken was automatisch voor elkaar!

We waren allen  zo verbaasd wie dit allemaal zo snel mogelijk had gemaakt…..

En we zijn heel erg dankbaar want door de bereidheid van de Mama’s om nu present te zijn bij consumptie ploeg….. na een overlijden van Marsalina Seko, zo waren Yety en Abi en Emma de hele tijd druk! Het positieve beeld van de dorpsmensen heeft ons erg goed gedaan, het elkaar helpen en bijstaan was hartverwarmend. De interactie met het drop is iets wat we ook aan Mama te danken hebben. Want soms denk ik dat wij ook erg gesloten zijn geweest en moeilijk in de omgaan met de omgeving……zijn geweest? Maar Mama heeft altijd de goede verstandhouding met iedereen zondermeer gewaarborgd.

Wat volgt is de betekenis van Mama voor ons kinderen van het kindertehuis.

Agus:

Mama haar rol voor mij is erg groot, als ik fout was geeft mama goed raad aan mij of motiveert mij om mijn gedrag te verbeteren. Ik herinner me toen ik examen moest doen heeft Mama met mij gebeden zodat ik het ook goed kon doen. Van Mama moest ik altijd voor ik naar school ging Eten en Bidden. Een lied waar Mama erg van hield was; “Dit Leven is een Kans”. Toen Mama en ik een keer samen Mais oogsten, zong Mama dit ook maar met andere woorden, namelijk “Als ik eens zal sterven, dit Leven zal als Zegen ervaren zijn” Dat als dit leven ten Einde is dan is dit Leven reeds een zegen voor velen. Volgens mij klopt dit helemaal Mama heeft heel veel betekent voor ons allemaal en ook voor onze omgeving hier in Noelbaki.     

Veni:

Mama heeft veel voor mijn leven betekent, wat ze mij geleerd heeft is; je moet hygiënisch zijn, zuinig zijn, altijd eerlijk, niet vergeten te bidden, en meedoen met onze bidgroep op woensdag,

En als ik fout was kan ik weleens verontwaardigt reageren maar Mama blijft geduldig raad geven. Ook leerde ik niet beledigt te zijn als mijn oudere broers en zussen mij toespreken/raad geven. Ook moet ik niet alleen maar spelen en lanterfanter-en maar ook meehelpen en leren van de ouderen. Ik ben daar dankbaar voor omdat Mama mij al van kleins af aan heeft opgevoed samen met de andere kinderen van YASAP.

Timo:

Mama is als een Engel van God voor mij Timo. Vanaf klein kind tot nu ik al groot ben. Altijd vanaf dat ik me herinner vertelt Mama mij over een leven met Jezus en hoe ik behoor te leven om dienstbaar te zijn en een zegen te worden voor anderen. Mama is de verpersoonlijking van de Liefde van Jezus in mijn leven, want zij leefde in de voetsporen van Jezus. Mama was geweldig heel erg geweldig in mijn leven. (Timotheüs is de jongste zoon van Ester de zus van Marsa, (hij woont bij eigen ouders, zijn broer Yasper bij YASAP)

Fince:

Mama is een heel bijzondere Vrouw, erg sterk en zeer geduldig. Mama Marsa is Oprecht, verzorgt en voedt kindertehuis kinderen op, van kleins af aan tot de volwassenheid. Zij is erg geduldig en reageert op elk karakter en gedrag van ons kinderen met Wijsheid. Alles wat Mama aan ons kinderen gegeven heeft is vanuit Liefde die zeer oprechtis, en ik ooit van enig ander moeder zou  hebben kunnen ervaren.

Sela:

de betekenis van Mama Marsa is groot en volgens mij is het een Blijvend Herinnering en haar Leven was een Voorbeeld. Toen ik ziek was, wilde Mama mij verzorgen. Mama leerde mij hoe mais en bonen te zaaien, en geen water te verspillen en hoe lekker te koken. Van dit alles kan ik zeggen dat ik dat nu kan! mais en andere dingen zaaien. Ik kan ook koken hoewel nog niet zo lekker als Mama en nog niet alles zonder hulp van de oudere meisjes bij YASAP.

Lia:

Ook voor mij is de betekenis van Mama in mijn leven groot. Hoewel ik pas twee jaar bij YASAP woon maar ik heb veel goedheid en liefde ervaren van Mama voor mij en de anderen. IK ben heel dankbaar over de tijd die ik nu bij YASAP ben ik heb veel geleerd, over organische landbouw en hoe je zelf organische mest maakt. Groente zaaien en verzorgen. Ik kan ook taarten en koeken bakken, en weet dat het belangrijk is(discipline hiervoor van Mama geleerd) dat er een dankdienst is, ‘s ochtends en ‘s avonds in het kindertehuis! Mama let ook altijd op de netheid in en om het huis/kindertehuis. Plastic hoe klein ook raapt ze altijd op! En hoewel Mama er nu niet meer is, blijft haar Liefde en goede raad voor ons altijd in ons geheugen, w zullen haar nooit vergeten!

Mery; De rol van Mama in mijn leven nu al 12 jaar is van grote betekenis. Want Mama is niet alleen  een Mama voor ons maar ook een “Vader”. Mama is een icoon als moeder heel erg bijzonder want Mama is in haar “eentje” in staat geweest vanaf het begin van YASAP  vele kinderen (ook die al lang niet meer bij Yasap wonen) in het kindertehuis op te voeden! Er is zoveel wat ik aan Mama te danken heb, trouw zijn in gebed en God bij elk plan te betrekken, eerlijk zijn in alles, netjes en disciplinair met tijd, netjes op huis en erf, zuinig zijn en niet verspillen.

 En tot slot Mama zei altijd;  “Vergeet mijn adviezen niet”!

Delila:

Mama is zeer Bijzonder in het liefhebben van haar familie, een echte Heldin in dit Leven.

Ik beschouw Mama als een godin, en niet alleen dit zij is bereid offers te brengen voor ons “haar kinderen”. Mama is een eenvoudige vrouw en super goed in opvoeden, leren goed te doen voor wie dan ook zonder aanziens des persoons. Ik blijf Mama altijd herinneren omdat ik zoveel wijze lessen van haar geleerd heb in goede en slechte tijden. Hele lieve herinneringen aan een eenvoudige vrouw maar daarom juist zo groots!  Altijd eerlijk, trouw, ijverig, en gevoelig over iemands gedrag. Als ik niet wilde luisteren naar Mama maar mijn eigen wil volgen dan werd Mama boos en Stil. En omdat ik geen sorry zei, bleef Mama zwijgen omdat ik een grote egoïst ben. Maar langzaam probeerde ik te veranderen en toen ik Mama opvolgde en Mama met pensioen ging was ik al een beetje nederiger en deed beter wat Mama mij geleerd had, geduldig en goed doen hoe dan ook. Mama’s leeftijd was reden dat ze met pensioen (59) mocht en nu heb ik de eindverantwoordelijkheid voor de keuken en het magazijn. NU denk ik nog heel vaak aan Mama bij mijn werk en wordt dan verdrietig over alle goede raad die ze mij gaf. Mama zei altijd als Oudste moet je een voorbeeld zijn voor de jongere kinderen. IK ben God heel dankbaar hiervoor, voor de overvloedige zegen en respectvolle en jezelf wegcijferende voorbeeld van Mama. We hebben veel samen gezongen en de bijbel gelezen want de omstandigheden waaronder we leven zijn reden om dicht bij God te blijven. Voordat Mama thuis kwam bij God heeft ze veel geleden maar bleef God prijzen op al haar wegen, dus ook toen ze zelf niet meer kon. Zij zei vaak “God is Goed”! En ook ik vergeet Gods goedheid niet, ik ben al op weg om mij zelfstandig staande te houden, ik verdien, ik spaar voor mijn  toekomst! Dank je wel Mama u was geweldig  en we hebben afscheid moeten nemen maar datgene wat u gezaaid heeft in onze harten heeft al Vrucht gedragen!

Yufim;

Mama is bijzonder, is van grote betekenis voor velen en zeker ook voor mij persoonlijk. Mama heeft niet voor zich zelf alleen geleefd maar juist om ons te dienen, de kinderen van het kindertehuis. Speciaal voor mij, zij had mij oprecht lief al vanaf het moment dat ik kwam tot nu als studente Hotelschool.  En haar dienstbaarheid blijft onvergetelijk ook al zal ze nooit meer bij ons zijn. En ik ben er zeker van dat Mama Gelukkig is in de Hemel.

Yolan, Mama is de meest bijzondere vrouw die ik ooit gekend heb. Omdat de Tijd die God haar gegeven heeft, die Tijd heeft ze willen geven om ons te zien opgroeien. Voor mij al vanaf de kleuterschoolleeftijd tot nu ik op de SMP zit. Ik heb zoveel geleerd van Mama geleerd over het Geloof. Bijvoorbeeld over de Liefde die Mama voor mij achterlaat. Mijn Geloof  is response op Gods Trouw, met Geloof Hoop en Liefde kan ik zichtbaar maken wat geloven voor mij betekent, het geloof dat ik heb. Mama is er niet meer maar ik ben blij dat Mama mij/ons dit allemaal geleerd heeft want misschien hebben veel kinderen bij ons op school dat niet eens geleerd van hun eigen moeder.

Frengki:

IK ben erg dankbaar dat Mama mij heeft opgevoed vanaf dat ik nog een klein jongetje was(3 jaar). Dan hoort een jong kind bij zijn eigen ouders te wonen. Maar Gods plan was anders en daar ben ik erg gelukkig mee. Ik werd naar het kindertehuis gebracht door Gods goedheid. Mama Marsa baadde en veegde mijn snotneus, verzorgde mij als haar eigen kind. NU zit ik al in het voortgezet onderwijs o.a. door de alle inspanningen van Mama voor mij. Mama is een uitzonderlijke moeder met een groot medelijden voor alles wat zwak is. En ik ben niet eens haar eigen kind, dank u Mama.

Albert,

mama Marsa betekent heel erg veel voor mij toen ik in het kindertehuis kwam was ik 7 jaar. Mama verpleegde mij met veel geduld want ik had altijd verwondingen aan mijn  benen, zweren kwamen steeds terug. Mama walgde niet van mijn stinkende wonden en maakte ze steeds weer schoon. Eerst kon ik ook nooit leren lezen en ik herinner me heel goed dat Mama altijd met mij oefende door een bijbel te geven en steeds opnieuw voordeed hoe te lezen. Ook kwam Pak Willem Bax die het op een andere manier probeerde zodat ik uiteindelijk kon Lezen! Tot op de dag vandaag kan ik gewoon lezen net als anderen omdat Mama Marsa volhield. Ik ben Mama heel dankbaar voor haar oprechte zorg, manier van opvoeden en haar houden van mij!

Sarah:   

Mijn leven en de herinnering aan Mama Marsa:

ik was naast mijn nichtje Ota het eerste kind van Mama Marsa bij Yasap. Op het moment dat ik kwam woonden Ibu Brecht en Mama nog op de campus van de Theologische faculteit, en was Yasap nog in wording. Mama nam mij mee vanuit onze kampung omdat ik een allergische aandoening had en nog heel klein was en nog maar 2 jaar oud. Wat er sindsdien met mij allemaal gebeurd is, ben ik heel dankbaar voor want sinds mijn komst ben nu bijna afgestudeerd in Yogyakarta als verpleegkundige.

Mijn herinneringen zijn te veel om op te noemen vanaf kleins af aan kreeg ik zoveel bijzondere kansen.

Ten eerste genas ik door de zorg van Mama. Bijvoorbeeld  Mama en Ibu lieten mij in een eigen kinderbadje spelen met water en maakten een hilarische video opname van mij als klein kindje. Dankzij al die foto’s/video’s heb ik vele herinneringen aan mijn jeugd.

Vanaf dat  ik bij YASAP woonde kon ik direct als 3 jarige naar de playgroep voor de allerkleinsten en later naar de kleuterschool bij ons op het erf. Zo vierde ik mijn verjaardagen met andere kindjes van de kleuterschool. Ook leerde ik al jong fietsen etc…..

Wat ik het meest van alles herinner was dat Mama mij altijd adviseerde,  altijd de dag beginnen met gebed voor we aan onze activiteiten van de nieuwe dag beginnen. Of bij ziekte nam Mama mij bij haar op de kamer en verzorgde ze mij liefdevol. Mama leefde in de nabijheid van God en dat is voor mij een betekenisvolle inspiratie geworden. Maar ook voor alle andere kinderen bij YASAP. Mama vergat nooit voor en na elke belangrijke gebeurtenis in het leven te bidden.

De invloed van Mama op mijn is erg groot geweest. Want zij was er voor dat ik de kans greep om op Java mijn school te vervolgen en later in Yogyakarta te gaan studeren. Maar ik herinner me nog heel goed dat de ochtend dat ik naar vliegveld gebracht zou worden Mama op de grond zat te huilen en mij niet mee wilde wegbrengen………….We waren beide té bedroefd bij dit afscheid…..Mama heeft mij nog een paar keer opgezocht op Java.  Maar ik ben niet meer terug geweest op Timor en we hebben alleen nog video call contact gehad. Ik kon ook niet bij de begrafenis zijn…dat maakt mij nog elke keer emotioneel…. Maar ik ga mijn uiterste best doen mijn diploma  verpleegkunde te halen en aan Mama op te dragen. 

Mama is gelukkig uit haar lijden verlost en veilig in Jezus armen, zo ga ik nu in gedachten terug naar Mama en luister naar de liederen waar Mama van hield en daarna ga ik bidden. Mama weet niet meer dat ik ondertussen geslaagd ben voor het scriptie examen maar wie weet ziet/hoort ze dit van mij vanuit de hemel.

En ik hoop dat als er een Leven na dit Leven is, want dan hoop ik Mama Marsa weer als Mama te krijgen.

Maria:

   Gezegende Paastijd,

Hopelijk zijn de leden van het YASAP-Nederland bestuur in goede gezondheid, ik ben gezond maar heel verdrietig omdat jullie allemaal weten dat wij van de YASAP familie onze Mama Marsa hebben verloren. Nog elke seconde kan ik  nauwelijks geloven dat onze Mama is overleden en wij als kinderen van YASAP alleen verder moeten. Zelf had ik 3 tot 4 keer per week contact met Mama en moet nu steeds huilen als ik haar foto en video’s bekijk toen Mama nog leefde.

Er zijn zoveel persoonlijke  herinneringen aan Mama vanaf  de kleuterschool leeftijd tot ik 18 jaar later op de universiteit zit. Al die jaren heeft Mama mij liefdevol omringd, verzorgd, blij gemaakt, geadviseerd en voor mij gebeden tot op het laatst.

Kort wil ik een paar herinneringen aan Mama vertellen. Ze feliciteerde mij altijd als eerste en was blij met mij. Als ik vroeger als een verregend katje uit school thuiskwam mandi-de (warm afspoelen) tot aan de SMP leeftijd toe. Mama zorgde goed voor mij als ik ziek was, door mij apart hapjes eten te geven. Mama wist precies welke koek ik het lekkerst vond nl. Nastar, dat wanneer er iemand die zij kende naar Yogyakarta moest ons altijd deze koek liet bezorgen. Mama wekte ons voor ons ochtendgebed en het lezen van de Bijbel.

Ook leerde zij mij geduldig te zijn en bij ergernis of boosheid nooit lelijke woorden te gebruiken. Mama vroeg nooit aandacht voor haarzelf en werd nooit moe om in alle vroegte voor ons op te staan om eten klaar te maken. Ze stond al op om 4 uur ’s ochtends om samen met de corvee meisjes ons ontbijt klaar te maken en eten om mee naar school  te nemen. We kregen thee of melk te drinken, in de namiddag kregen we weer te drinken met soms een snack., Mama deed zich altijd sterk voor hoewel ze toch niet heel sterk was.

Toen Sarah en ik naar Yogyakarta vertrokken was Mama te bedroefd om afscheid te nemen ze zei; Kinderen Ga, en doe je best op School zodat dat Mama en Ibu Brecht trots op jullie kunnen zijn als je afgestudeerd bent! Ze wilde mij niet wegbrengen…….maar uiteindelijk volgde ons toch naar het vliegveld. Daar heb ik Mama voor de laatste keer omhelsd en zien lachen door haar tranen heen.

Voordat Mama overleed, Watts App-te  ze mij 8 maart en zei ; “Ik denk dat ik niet lang meer zal leven” omdat ik last heb van de littekens van mijn operatie. Mijn hart brak toen al maar ik zei Mama moet sterk zijn want God zal je nabij zijn en kan je beter maken.

Daarna ging het snel 23 maart hadden we een video call met Mama ze kon al niet meer praten, maar ze hief haar handen in de lucht en zwaaide naar ons en glimlachte!! We hoopten nog op een Gods Wonder….maar in de vroege ochtend van 25 maart blies Mama haar laatste adem uit.

Voor Mama overleed had ze gezegd dat ze bij ons afstuderen aanwezig wilde zijn, maar God heeft anders beslist. Ik kan nog steeds moeilijk accepteren dat Mama er Niet bij kan zijn, als wij in oktober afstuderen.